Không ngừng tuyên truyền, vận động người dân thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, xã Bình Lục nỗ lực hướng đến xây dựng đời sống văn hóa ngày càng tốt đẹp.

Trong truyền thống văn hóa của người Việt nói chung và xã Bình Lục nói riêng, việc cưới, việc tang và lễ hội là những phong tục tập quán có nhiều ý nghĩa, được duy trì, trao truyền qua nhiều thế hệ. Đối với người Việt, việc cưới, việc tang là những sự kiện trọng đại; việc tham gia lễ hội cũng là trách nhiệm đóng góp vào hoạt động văn hóa cộng đồng của quê hương… Ở mỗi thời đại, phong tục cưới hỏi, tang lễ và tổ chức lễ hội có những biến đổi khác nhau trong cách thức tổ chức. Tuy nhiên, các hình thức đều hướng về những giá trị cốt lõi như: tôn vinh giá trị gia đình, tình thân, đạo hiếu, mối quan hệ dòng tộc, tình làng, nghĩa xóm…

Tuy mang những ý nghĩa tốt đẹp nhưng bước vào thời kỳ đổi mới, với sự phát triển không ngừng của xã hội như: đời sống vật chất ngày càng được nâng cao, công nghệ 4.0 mang lại sự giao thoa giữa các nền văn hóa Đông - Tây… khiến việc cưới, việc tang và lễ hội có nhiều biến đổi. Bên cạnh mặt tích cực, tình trạng tổ chức việc cưới, việc tang và lễ hội xuất hiện nhiều tồn tại, đi ngược với những quy chuẩn về văn hóa, văn minh như: sự lai căng, phô trương lãng phí. Trong đó, đối với việc cưới xuất hiện tình trạng dựng rạp lấn chiếm lòng, lề đường; nhiều đám cưới tổ chức kéo dài, khách mời quá đông, âm nhạc ồn ào, mở quá giờ quy định; nhiều thủ tục rườm rà, phô trương, thiếu văn minh... Đối với việc tang, vẫn còn hiện tượng đốt nhiều vàng mã; mở nhạc tang, kèn trống lớn, quá giờ quy định; quá nhiều vòng hoa, bức trướng; rải nhiều vàng mã dọc đường trong quá trình đưa tang...; tỷ lệ hỏa táng chưa cao; một số nơi diễn ra tình trạng xây lăng mộ quá lớn, sử dụng vật liệu đắt tiền... Một số lễ hội tại các đình chùa vẫn còn xuất hiện tình trạng tổ chức hành lễ mang màu sắc mê tín dị đoan...

Thực hiện chủ trương của các cấp, thời gian qua, Phòng Văn hoá – Xã hội xã Bình Lục đã phối hợp cùng các tổ chức, ban, ngành, đoàn thể và chính quyền địa phương triển khai nhiều chương trình hành động nhằm tuyên truyền, vận động Nhân dân chấp hành, thực hiện xây dựng đời sống văn hóa, văn minh, trong đó có việc cưới, việc tang và lễ hội văn minh, tiết kiệm. Qua đó, tạo nhiều chuyển biến tích cực. Đến nay, trên địa bàn toàn xã, việc tổ chức đám cưới cơ bản đảm bảo văn minh, lành mạnh, tiết kiệm; giảm bớt các hủ tục rườm rà gây tốn kém trong tổ chức lễ cưới. Việc tổ chức đám tang đã được chính quyền, các đoàn thể quan tâm, 100% khu dân cư đều có ban tang lễ. Các thủ tục trong việc tang đều do ban lễ tang phối hợp với gia đình tổ chức theo nghi thức quy định của địa phương; cơ bản đã xóa bỏ một số hủ tục lạc hậu, mê tín, giảm các thủ tục rườm rà, đảm bảo tính trang nghiêm và vệ sinh, tiết kiệm.

Nhiều thôn đã xây dựng, thực hiện hiệu quả các mô hình cưới, tang văn minh phát huy hiệu quả của nhà văn hóa thôn trong tổ chức việc cưới đối với các gia đình hạn chế về diện tích, tránh lấn chiếm lòng, lề đường; hạn chế bia, rượu trong việc cưới, việc tang, lễ hội; hạn chế vòng hoa, bức trướng điếu tại đám tang; hạn chế sử dụng thuốc lá tiếp khách trong đám cưới, đám tang, lễ hội; hạn chế rải, đốt tiền, vàng mã dọc đường khi có đám đưa tang. Việc cưới diễn ra nền nếp, vui tươi lành mạnh, có ý nghĩa và tiết kiệm, thực hiện theo đúng Luật Hôn nhân và Gia đình. Hầu hết các đám cưới chỉ diễn ra trong một buổi, giảm từ lục lễ theo truyền thống còn 3 lễ chính là: lễ hỏi, lễ rước dâu và lễ cưới. 100% thôn, đều xây dựng thành công hương ước, trong đó có những quy định cụ thể về việc cưới, việc tang, lễ hội đảm bảo văn minh, tiết kiệm và được áp dụng hiệu quả”.

Thời gian tới, Phòng Văn hoá – Xã hội sẽ tăng cường phối hợp tuyên truyền, vận động người dân thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội qua các kênh, chú trọng nền tảng số; phát huy vai trò của các đoàn thể, các tổ chức tôn giáo, những người có uy tín tại cộng đồng trong vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Đồng thời, tăng cường phát huy vai trò quản lý Nhà nước trong các hoạt động cưới, tang, lễ hội ở cơ sở, trong đó phát huy vai trò của hương ước về quy định việc cưới, việc tang; tăng cường quản lý hoạt động của đội ngũ thầy cúng, các dịch vụ hiếu hỉ; đưa các tiêu chí thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang vào việc bình xét các danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, tổ dân phố văn hóa”, “Cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa”… Bên cạnh đó, tăng cường xây dựng và nhân rộng mô hình điểm về việc cưới, việc tang văn minh, tiết kiệm nhằm lan tỏa những cách làm hay, sáng tạo ở cơ sở...”.

Sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị trong triển khai các chương trình hành động đã tác động mạnh mẽ đến nhận thức của Nhân dân, làm thay đổi hành động của họ. Cùng nhau xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội sẽ góp phần bồi đắp những giá trị mới trên nền tảng văn hóa truyền thống, làm cho cuộc sống ngày càng tốt đẹp./.